We kunnen er niet omheen: het Corona virus, of Covid-19, is in het land. En in heel veel andere landen. We hebben te maken met een pandemie.
Het is niet de eerste keer dat we verzeild geraken in een crisis op wereldniveau, denk maar aan de Mexicaanse griep in 2009, bankencrisis in 2008, terreur aanslagen in 2016. We voelen ons collectief angstig, onzeker, onveilig. Het voelt minder comfortabel om ons in een massa te begeven, omdat we niet weten wat het kan veroorzaken. Om onze gezondheid en die van onze medemensen te beschermen is dit nodig, maar het is niet evident.
De nationale maatregelen zijn duidelijk: zoveel mogelijk contact vermijden. Dat een pandemie angsten en onzekerheden met zich meebrengt, is logisch. Hoe gaan we hiermee om en wat kunnen we doen om deze tijd op een positieve manier door te brengen?
Waarom zijn we zo bang van het virus?
Veel mensen hebben graag alles onder controle, waardoor ook een onbekend virus dat zich in deze snelheid zich wereldwijd verspreidt, voor een (collectieve) angst zorgt en mensen paniekerig kunnen reageren.
Het Covid-19 virus roept als het ware existentiële angsten op bij de mens. Leven of dood komt ineens gevoelsmatig heel dichtbij. Maar er zijn nog andere thema’s binnen het existentieel welzijn, die geraakt worden door deze pandemie, zoals de angst om het contact met de ander te verliezen en/of de angst voor identiteitsverlies.
Wanneer deze angsten de bovenhand nemen (en bij de ene is dat sneller dan bij de andere), voelen we klachten. We zijn afgeleid, we zijn vergeetachtig, we voelen ons onrustig, we slapen slecht, we geraken in paniek, we zijn prikkelbaar,….
Hoe dichterij het gevaar, hoe groter de angst. Dit geldt voor al onze emoties trouwens.
Als de dreiging waarneembaar is voor onze zintuigen wordt deze onmiddellijk doorgeseind aan onze hersenen en uit zich dit aan de hand van fysieke reacties. De pupillen worden groter, zweet breekt uit, alle aandacht gaat naar de dreiging, de hersenen produceren cortisol, wat het suikergehalte in het bloed verhoogt, en dat maakt dat je kunt kiezen uit twee opties: vechten of vluchten. Dan pas ga je de angst- gevoelens ervaren.
Dit is de vecht en vlucht respons, een verdedigingsmechanisme dat bij mensen en dieren optreedt als er acuut gevaar dreigt.
Maar in een geval als een virus pandemie, is de dreiging niet tastbaar of onmiddellijk waarneembaar, tenzij je daadwerkelijk in contact bent gekomen met anderen die het virus hebben opgelopen, of je het zelf hebt opgelopen.
Het draait vooral rond de angst voor wat er komen zal, het onbekende. In theorie is alles mogelijk, en dat maakt het moeilijker om ermee om te gaan.
Hoe kan ik omgaan met dit gevoel van controleverlies?
Controleverlies is niets anders dan het gevoel dat je de controle kwijt bent. En dat is iets waar iedereen in deze tijd mee te maken krijgt. 100% controle bestaat zowieso niet, laat staan wanneer een pandemie uitbreekt en alle veiligheid die je dacht te kennen, ineens aan het wankelen gaat.
Eerst en vooral is het belangrijk om te beseffen dat veiligheid een illusie is. In je leven zal je altijd veranderingen doormaken, die je in een “onveilige” staat van zijn brengen. De impact van deze veranderingen alsook jouw weerbaarheid, bepalen hoe je ermee omgaat en of je er daadwerkelijk last van krijgt of het gewoon aan jou voorbij gaat zonder meer.
Hoe je reageert hangt af van verschillende factoren:
- Ervaring met een soortgelijke situatie
- Kennis: wat weet je over de ziekte
- Vertrouwen: die experten kan dat wel zeggen, maar…
- Persoonlijkheid: ga je makkelijk aan het piekeren of neem je elke dag zoals ie komt?
Ga eens voor jezelf na, wat je stress signalen zijn rond dit virus: op welke gebieden voel je jezelf uit evenwicht? Emotioneel, lichamelijk, gedragsmatig?
Welke copingstijl hanteer je? Dit wil zeggen, hoe ga jij over het algemeen om met deze angst/stress? Ga je het vermijden, ben je een piekeraar, zoek je sociale steun? Kan je nog realistisch denken? Je kan je ook de vraag stellen welke van deze stijlen nu gezond of ongezond zijn. Het succes van de verschillende copingstijlen blijkt vooral afhankelijk van de situatie. In de ene situatie zal het het beste zijn dat je beter actie onderneemt, in de andere, vaak niet beheersbare situatie, is vermijding en aanvaarding dan weer beter.
Het is belangrijk om een zicht te krijgen op je eigen copingstijl(en). Hierna kan je deze eventueel bijsturen of nieuwe aanleren. Hoe gevariëerder je palet, hoe beter. Op deze manier kan je immers erg flexibel reageren op verschillende situaties en er zo het beste mee omgaan.
Meer weten?
Wil je ondersteuning bij het veranderen van je situatie, je gedrag, je gevoel en/of je gedachte? Denk dan aan de mensen van het EAP. Je bent van harte welkom om je vragen bij ons te stellen. Ga naar de pagina ‘helpdesk’ op www.eap-online.eu en ontdek hoe je contact kan opnemen met ons.